Bardzo popularna antena W3DZZ jest dość udaną konstrukcją zapewniającą pracę kompromisową na 5 pasmach KF. Jej pomysłodawcą jest amerykański radioamator W3DZZ. Powstało wiele mutacji tej anteny postaram się w tym artykule przybliżyć jak właściwie wykonać trapy antenowe.
Różne konstrukcje trapów przetestowałem osobiście i dzielę się uwagami na ich temat.
Antena W3DZZ jest anteną wielopasmową czyli w tym przypadku dla pięciu podstawowych pasm:
3,5 MHz – 7 MHz – 14 MHz – 21 MHz – 28 MHz
Trapy antenowe do W3DZZ i inne jak wykonać by ustrzec się błędów.
W konstrukcji anteny bardzo ważnym elementem
jest kondensator o pojemności 60 pF nie mniej nie więcej tylko 60pF.
Cewka o indukcyjności ~ 8.5 µH
Jest to bardzo ważne przy odwzorowywaniu anteny, dla jej prawidłowego działania.
Trap działa, jako „zapora” dla f rezonansowej przyjmuje bardzo wysoką impedancję w punkcie rezonansowym trapu, tłumienie dochodzi tu do około 40 db. Natomiast kondensator odgrywa bardzo ważną rolę w pracy anteny na wyższych pasmach.
Dla tego kluczowy element jakim jest trap antenowy przy antenie w3dzz powinien zostać wykonany według pierwotnego projektu.
Sposób wykonania jest dowolny pod warunkiem że zastosujemy kondensator 60 pF
o napięciu przebicia minimum 3 KV skąd wziąć kondensator z poza szeregu E24? najbardziej dostępnego w handlu ?
Połączyć 2 kondensatory 120 pF szeregowo, pojemność wypadkowa wyniesie 60 pf a napięcie przebicia wzrośnie 2 krotnie. Drugi najczęściej stosowany sposób to kondensator z laminatu dwustronnie pokryty miedzią.
Lub odcinek przewodu koncentrycznego zwisający z trapu.
Cewka:
Pierwsze cewki wykonałem na prostokącie z płyty plexi jako karkas.
Wywierciłem otwory, zabezpieczyłem klejem, a że zastosowałem drut o średnicy
2mm cewka była dość sztywna, po zestrojeniu za pomocą GDO dokleiłem paski plastiku na kleju co zabezpieczyło przed przesuwaniem się zwojów.
Przepraszam za jakość zdjęć, były one wykonane lata temu jednym z pierwszych aparatów cyfrowych o zawrotnej rozdzielczości 400 pixeli.
Trapy wykonałem na próbę około 20 lat temu i tak zostało na około 10-12 lat jak to zazwyczaj bywa z prowizorkami. Trapy dobrze pracowały więc po co było je ruszać ?
Co do dobroci cewki tu zaczyna się stosunek fizyka kontra praktyka i zdrowy rozsądek.
Bardzo dobrze opisane jest to na stronie SP5JNW lepiej bym tego nie opisał ,
W streszczeniu: dobroć obwodu nie może być za wysoka, ponieważ za wysoka dobroć obwodu LC zawęża pasmo pracy anteny.
Cewka uzyskuje najwyższą dobroć gdy stosunek D = L (gdzie D średnica – L długość nawinięcia ) i poskoku zwoju = średnicy drutu.
Na trapy dla 7 Mhz „dobrą” średnicą cewki jest około 40-55 mm daje to pewien kompromis
mniejsza dobroć szersze pasmo tłumienia na zadowalającym poziomie.
Jak widać na wykresie z pomiaru trapu za pomocą VNA trap nie pokrywa całego pasma 7 Mhz.
Wykres pomiaru anteny na w zakresie 7 do 7.2 Mhz
Pomiar antena rozwieszonej jako inv V na wysokości 5 m nad ziemią końce anteny na wysokości 1 m od gruntu pomiar wykonany został na testowanej antenie SOTA w3zdd z trapami zestrojonymi na 7.1 Mhz w punkcie rezonansu 7.1 SWR =1:1.09 RL-27.07(db)
Antena zawieszona nisko nad ziemią w czasie testów w3dzz SOTA
Maszt „wędkowy” oraz Grzegorz SQ8CBY
Łączności nawiązane QRP 0,5 WAT
QTH Przemyśl Fort „Łętownia”
Radio Yaesu ft817 na 7 MHZ.
Jak widać na wykresie niskie zawieszenie anteny oraz zestrojenie na 7.100 MHz spowodowało że rezonans na wyższych pasmach został przesunięty w paśmie 21 oraz 28 MHZ. Skąd się to wzięło? antena się źle stroi ? nie pracuje poprawnie .
Rozważmy zastosowanie trapów na f 7.100 oraz zestrojenie anteny o 500Khz wyżej, daje skutki przesunięcia wyższych pasm ku wyższym częstotliwościom, ponieważ fizycznie skróciliśmy antenę do rezonansu 7.100, a tym samym przesunęła się f rezonansowa całej anteny. Natomiast antena została zaprojektowana zanim poszerzono pasmo z 7 do 7.1 na pasmo 7 do 7.2 MHz. Antena z trapami na 7.050 i zestrojeniem na na ich częstotliwość spowoduje obniżenie częstotliwości wyższych. Jaka rada by było dobrze? Dopasowanie kondensatora by skracał elektrycznie do pożądanej F w górnych pasmach. Z moich obliczeń wynika ze trapy z kondensatorem rzędu 54-57 pF ma rezonans na wyższych pasmach.
Ponieważ dużo łatwiej jest wykonać trapy z przewodu koncentrycznego
W trapach z przewodu koncentrycznego pojemności i indukcyjności są różne od pierwotnego projektu W3DZZ. Co prawda takie trapy przenoszą większe moce ale, antena niestety pracuje dobrze na 80 metrach oraz 40 metrach.
dla kolegów robiących trapy z przewodu współosiowego do anteny w3dzz zamieszczam link
do kalkulatora trapów z przewodu koncentrycznego
Autorem programu jest VE6YP wspaniale program liczy trapy lecz, należy zwrócić uwagę na pojemność która wynosi 133 pF. A żeby nie było fajnie to tańsze przewody koncentryczne mają niezły rozrzut pojemności rzędu 10-20% na 50 cm, a więc o symetrii można zapomnieć .
Co dalej? internet jest pełen informacji na temat takich trapów jeszcze „obciągniętych” izolacją termo kurczliwą, konia z rzędem temu kto wyliczy zmianę rezonansu po obkurczeniu, czyli o ile trap zmieni swoją f rezonansową. Po moich doświadczeniach zauważyłem że po jednym sezonie, rok czasu w środku zbiera się woda i nie odparowuje jak z Ruskiego zegarka co wpływa na pracę trapów, wykonałem trap do anteny pionowej z koncentraka na 21 mHz pierwszy i ostatni raz.
Trapy najlepiej jest wykonać tak by były przewiewne czyli małe 2 otworki o średnicy 0.8mm – czyli nie będzie się skraplała woda dzięki nieszczelności trapu. Zjawisko kondensacji pary wodnej zachodzi często przy zmianie temperatur, jeżeli mamy otwarty pojemnik, nie zachodzi w nim efekt zasysania powietrza tylko wolny przepływ co wspaniale wpływa na „klimat”we wewnątrz pojemnika na trap.
Wpis zostanie uzupełniony w miarę czasu